Ветразі аблокаў
Бывае так, што нешта ўваб’ецца ў памяць са школьных часоў, і яго нічым не выбіць. Чаму так? Лагічны ланцуг выбудоўваецца сам сабой, звязвае мінулае з будучыняй. Так мне запомнілася схема з падручніка, якая называлася “Кругазварот вады ў прыродзе”. Прыродазнаўства? Наколькі памятаю, такога прадмету ў школьнай праграме часоў маёй вучобы ў школе не было. Таму, магчыма, геаграфія або фізіка. На той схеме была намаляваная гара, на яе ліў дождж і падаў снег. Затым вада праз расколіны збягала ніжэй і выцякала з крыніцы. Ручаі зліваліся ў раку, што несла ваду да акіяна. Сонца грэла хвалі, выпарвала ваду. Пара ўзнімалася ў неба. Вецер нёс аблокі да намаляванага берага. Там яны праліваліся на горныя вяршыні…
Кола замыкалася. Гэтакі створаны прыродай вечны рухавік. Вада адна з самых загадкавых субстанцый на Зямлі. Яна практычна адзіная, якую людзі могуць назіраць у трох агрэгатных станах: цвёрдым, вадкім і ў выглядзе газу.
Калі жывеш у горадзе, то на неба глядзіш зрэдку, каб спраўдзіць надвор’е. Але ў дзяцінстве на летніх вакацыях, калі выязджаў на вёску, то мог гадзінамі ляжаць на лясной паляне і глядзець на неба, па якім праплывалі аблокі. Нашае беларускае неба куды прыгажэйшае за паўднёвае. У цёплых краінах яно быццам бы выцвілае, амаль шэрае і нецікавае. Аблокі на ім з’яўляюцца зрэдчас, і гарачае сонца іх адразу нішчыць. А ў нас неба пранізліва блакітнае, з белымі бухматымі аблокамі. Яны зменлівыя, плывуць над табой, іх абрысы паволі перацякаюць адзін у другі. Застаецца толькі разгадваць загадкі. Над табою вярблюд, ён ператвараецца ў карабель пад надзьмутымі ветразямі, а праз хвіліну ў небе ўжо плыве сярэднявечны замак, з муроў якога дробнымі парахавымі аблокамі б’юць гарматы.
Чым старэйшым робішся, то радзей глядзіш на неба, на аблокі. Аднак, ёсць выключэнні. Сябры і знаёмыя, тыя, каму даводзілася пасядзець у турэмнай камеры, заўсёды распавядаюць пра лапік неба, які ўдавалася пабачыць з забранага ў бляшаныя жалюзі акна, або пра квадрат неба над дворыкам для шпацыру. Для іх у зняволенні гэта было, як экран у кінатэатры, бо толькі ў ім адбывалася тое, чаго не ставала ў камеры, што яднала іх з вольным светам — рух аблокаў, палёт птушак і самалётаў. І другое выключэнне: калі сам садзішся ў самалёт, то спрэс глядзіш на аблокі, што праплываюць пад лайнерам. І разумееш, што ўзрадуешся, але не здзівішся, калі пабачыш анёлаў на пульхных белых гурбах.
Сёлета зіма выдалася снежнай. На выходныя выбраўся за горад – паглядзець на заснежаныя валы, што засталіся ад драўлянага сярэднявечнага замка. Яны строма ўзвышаліся над замкавым ровам да самага неба. Толькі снег і нябесны блакіт з аблокамі. На адным са схілаў блішчэла шырокая ледзяная дарожка. Рыхтык так рабілі і нашыя продкі, узімку палівалі схілы вадою, ператваралі іх у суцэльную коўзанку, каб ніводзін вораг не здолеў па іх ускараскацца. І тут наверсе вала ўзнік хлопец, ён ускінуў рукі, адчайна кінуўся плазам на ільдзяны спуск. Імкліва ляцеў долу. Пару разоў яго крутанула. З разгону ўрэзаўся ў снег. Перакуліўся праз галаву. Я падбег да яго. Хлопец ляжаў нерухома, раскінуўшы рукі крыжам. Сняжынкі раставалі на твары, згортваліся ў кроплі. З вуснаў раз-пораз вылятала пара. Вочы глядзелі ў неба. “Дапамога не трэба, — ціха прамовіў ён, — я проста шчаслівы, што ацалеў, а цяпер гляджу на аблокі”. Да хлопца падбегла дзяўчына, павалілася ў снег, узялася цалаваць: “Ды кахаю я цябе, кахаю. Не трэба было скакаць, каб пачуць гэтыя словы”.
Я закінуў галаву і стаў углядацца ў беларускія аблокі.
Максім КЛІМКОВІЧ