Паляванне на метал
Пад невялікай крамай на дачах штодня тусуецца мужчынская кампанія. У адрозненні ад гарадскіх аматараў выпіць яны “капейкі не страляюць” і з гонарам называюць сябе “мужчынамі самастаяцельнымі”. Аднойчы адзін з іх папрасіў мяне пазычыць яму на пляшку гарэлкі. Першы раз я заўсёды пазычаю, ну а далей гляджу на “крэдытную гісторыю”. Праз тыдзень той мужчына папрасіў пазычыць яшчэ. Я рэзонна нагадаў, што пакуль ён яшчэ не вярнуў тое, што браў раней. Ён спрабаваў пераканаць мяне, што грошы вяртаў. Маўляў, прыйшоў учора, а мяне няма дома, так ён грошы ў пакецік паклаў і мне на ўчастак закінуў.
Большасць з “мужчын самастаяцельных” жыве на старых бацькоўскіх дачах круглы год разам з нямоглымі мацяркамі, якія здаюць гарадскія кватэры ў арэнду. Матчыных грошай стае на харчы, на лекі, на тое, каб купіць газ, заплаціць унёскі. Ну, а на выпіўку самотныя сыны зарабляюць сабе самастойна. Каму трэба грады ўскапаць, каму дрэва засохлае выкарцаваць, дровы пакалоць, плот паправіць. Але ўвосень дачнікі раз’язджаюцца. І кармавая база рэзка звужаецца.
Летась позняй восенню ў апошні мой прыезд на дачу двое з гэтых мужчын спрабавалі мяне пераканаць, што на маім участку неадкладна трэба зваліць старую елку. Маўляў, яна ўжо вышэйшая, чым у горадзе на Каляды ставяць. Ветрам можа на суседскую хату заваліць. І толькі яны са сваім унікальным досведам могуць ювелірна правесці ландшафтную аперацыю. Зрэшты, яны мелі рацыю. Аднак, такой публіцы ніколі нельга даваць грошы авансам. Потым ані грошай, ані зробленай працы. Таму я і абяцаў ім вярнуцца да гэтай тэмы ў новым сезоне. Як аказалася, дарма.
Гэтай вясной я прыехаў на дачу зноў, каб навесці на зямлі парадак. Высветлілася, што за зіму з участка скралі ўсё, што зроблена з металу. І спінкі ад старых ложкаў “з шышачкамі”, якія стаялі ў мяне замест шпалераў для дэкаратыўнай фасолі. І друкарскую машынку, што ўпрыгожвала вялікі камень у садзе. Пазнімалі старасвецкія газнічкі, якія віселі па дрэвах. Забралі “вечны” мангал, звараны на заказ з таўшчэзных сталёвых лістоў. Саматужную печку-буржуйку, што стаяла поруч з вогнішчам, і на якой так зручна было пячы мяса, загарнуўшы вялікія кавалкі ў лісце хрэну, прыціснуўшы плоскімі камянямі…
У той жа дзень прыехала суседка. На яе дзялянцы таксама знік увесь надворны метал. Больш за ўсё жанчыне было шкада вялізную антыкварную — адлітую у сталінскія часы з алюмінію люстру-жырандолю на восем ражкоў, якая вісела на тэрасе. Свяцільню вельмі даўно прыпёр яе дзед-нябожчык з нейкага закінутага калгаснага клуба, пачысціў, адрэстаўраваў. Пад ёй было так утульна сядзець цёплымі вечарамі…
Стылістыка крадзяжу выявілася вельмі акуратнай. Аніводнага збітага замка, адчыненага вакна. Усё, што было ў хатах, у сарайчыках, ацалела. І апошні штрых — каб адкруціць жырандоллю ў суседкі, злодзеі падсунулі стол, заслалі яго газеткай і толькі потым узбіліся на яго з нагамі. А як сыходзілі, то нават вазу з сухімі кветкамі вярнулі на сярэдзіну стала. Было зразумела, што дзейнічалі людзі, якія дбаюць пра сваю рэпутацыю, знаёмыя з укладам дачнага жыцця. І яны не баяліся, што іх пабачаць падчас рабунку тыя, хто жыве тут круглы год.
У міліцыю мы з суседкай звяртацца не сталі. Рука не паднялася пісаць заяву на тых, каго сустракаем ледзь не кожны дзень. Ды, зрэшты, усё скрадзенае мы у наўпроставым сэнсе гэтага слова не куплялі. Нешта знаходзілі ў закінутых вёсках і на хутарах. А нешта замаўлялі зрабіць, зварыць, скляпаць такім самым “мужчынам самастаяцельным”, як і тыя, хто падчысціў нашыя сядзібы ўзімку.